مبحث آنکولوژی (توده شناسی) و خون شناسی

درمان متداول لوسمی حاد لنفوئیدی ALL:

درمان اصلى در بزرگسالان، معمولاً شیمى درمانى بلند مدت مى باشد. در چند سال اخیر، پزشکان از شیمى درمانى هاى متمرکز، فشرده و کامل استفاده مى نمایند، که منجر به پاسخ هاى بهتر و بیشتر به درمان ها گردیده است، اما مبادرت به چنین درمان هایى، به احتمال قوى منجر به عوارض جانبى متعدد همچون شمارش پایین گلبول هاى سفید خواهد شد و بیمار باید با داروهاى دیگر (تجویز شده به وسیله پزشک فوق تخصص خون و مدیکال آنکولوژى)، به کاهش یا معالجه نسبى این عوارض بپردازد.

درمان ها، در سه فاز انجام مى شوند:

شیمى درمانى القایى یا اولیه

شیمى درمانى تحکیمى

درمان نگهدارنده

درمان معمولاً دوسال به طول مى انجامد که بیشتر این مدت را فاز سوم، یعنى درمان نگه دارنده تشکیل داده و شدت درمان بسته به نوع لوسمى و فاکتورهاى پیش آگهى دارد.

ALL قابلیت انتشار به نواحى اطراف مغز و طناب نخاعى را دارد و گاهى در هنگام اولین تشخیص این گسترش صورت گرفته و کشف آن با مشاهده نمونه اى از مایع مغزى نخاعى در زیر میکروسکوپ امکان پذیر مى باشد. چنانچه حتى در هنگام تشخیص سلول هاى لوسمى در مایع مغزى نخاعى یافت نشوند، احتمال دارد که تعداد آن ها آنقدر اندک بوده که تست هاى مختلف نتوانسته اند پى به وجود آن ها ببرند، و این سلول ها مى توانند بعدها روى سطح مغز و طناب نخاعى، رشد و نمو نمایند. به همین دلیل است که یک قسمت مهم از درمان ALL، پیشگیرى از بیمارى "سیستم اعصاب مرکزى" است تا مطمئن شویم که بیمارى به نواحى اطراف مغز و طناب نخاعى انتشار نیافته است.

شیمى درمانى اولیه (Induction):

هدف از شیمى درمانى القایى (اولیه)، دستیابى به بهبودى و خاموشى بیمارى مى باشد، یعنى سلول هاى لوسمى در نمونه هاى مغز استخوان بیمار دیگر یافت نمى شوند، بافت طبیعى مغز استخوان دوباره تشکیل شده و شمارش کامل گلبول هاى مختلف خون، در محدوده سالم و عادى قرار دارد. اما، بدیهى است که یک "خاموشى بیمارى" لزوماً به معناى "شفا" نیست، زیرا سلول هاى لوسمى ممکنست در اندام هایى از بدن "پنهان" شده باشند. این جا است که شیمى درمانى شدید و متمرکز، براى حدوداً یک ماه، ویا اندکى بیشتر به کار گرفته مى شود. هر چند ترکیبات مختلفى از داروهاى شیمى درمانى به کار برده مى شوند، اما به طور معمول شامل:

وین کریستین

دگزامتازون یا پردنیزون

دانوروبیسین، دوکسوروبیسین (آدریامیسین) یا یک داروى مشابه "آنتراسیکلین" مى باشند.

بعلاوه، بر اساس فاکتورهاى پیش آگهى بیمار، بعضى ترکیبات شامل داروهاى:

سیکلوفسفامید (سیتوکسان)

ال-آسپارژیناز

اتوپوزاید

دوز بالای سیتارابین یا متوترکسات

به عنوان قسمتى از فاز شیمى درمانى اولیه به کار می رود.

درمان نگهدارنده (Maintenance):

پس از درمان تحکیمى، بیمار معمولاً در فاز سوم (نگهدارنده) تحت شیمى درمانى ترکیبى با دو داروى:

متوترکسات

6-مرکاپتوپورین (6-MP)

می گیرد. در بعضى موارد، این داروها با "وین کریستین" و "پرد نیزون" نیز ترکیب مى شوند.

مانند درمان هاى قبلى براى حاملین کروموزوم فیلادلفیا یک داروى هدف درمانى همچون "ایماتینیب" معمولاً به ترکیب افزوده مى شود. دوره درمان نگهدارنده، معمولاً دو سال به طول خواهد انجامید، و پیشگیرى از انتشار لوسمى به مایع مغزى نخاعى نیز باید در این مدت انجام شود.

بعضى از پزشکان معتقدند که دوره درمان نگهدارنده براى بعضى از لوسمى ها، مثل لوسمى حاد لنفوئیدى سلول هاى "تى"، یا ALL سلول "بى" بالغ، (لوسمى بورکیت)، لازم نیست.

جمع آوری: عبید محمودی امامی

بخش آنکولوژی بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی دکتر محمد کرمانشاهی